Wystawy 

Biogram – profesor Tomasz Kazimierz Motyl


Profesor zwyczajny dr hab. Tomasz Motyl (ur. 4.03.1950 r.) jest przedstawicielem nauk weterynaryjnych, specjalizującym się w fizjologii zwierząt, w której jest uznanym autorytetem w skali międzynarodowej. Był on pracownikiem SGGW od 1973 do 2020 r., nieprzerwanie od ukończenia studiów na Wydziale Medycyny Weterynaryjnej SGGW. Stopień naukowy doktora uzyskał w 1978 r., doktora habilitowanego w 1988 r., tytuł profesora w 1995 r., a stanowisko profesora zwyczajnego w 1998 r. Na szczególne wyróżnienie zasługuje jego pełna zaangażowania praca początkowo jako kierownika Zakładu Fizjologii Zwierząt (od 1996 r.), następnie kierownika Katedry Nauk Fizjologicznych (od 2000 r.), a także prodziekana d.s. nauki, w zakresie organizacji badań naukowych, dydaktyki i kształcenia młodych kadr naukowych na Wydziale Medycyny Weterynaryjnej SGGW (w latach 2008 -2016). Katedra kierowana przez prof. Tomasza Motyla pod względem osiągnięć naukowo-badawczych należała do najlepszych wśród Wydziałów Weterynaryjnych w kraju. W bazie Web of Science znajdują się 153 publikacje prof. Tomasza Motyla, które cytowane były 6277 razy (bez autocytowań), natomiast index h = 25. Największe zainteresowanie wzbudziło jego 50 publikacji dotyczących wykrywania, cech morfologicznych i molekularnych mechanizmów apoptozy i autofagii. Prace te były publikowane w tak renomowanych czasopismach międzynarodowych jak: Apoptosis, Autophagy, European Journal of Cell Biology, Anti-Cancer Drugs, Annales of Hematology, Amino Acids, Comparative Biochemistry and Physiology, czy Journal of Physiology and Pharmacology.

Specjalizował się on w badaniach apoptozy i autofagii w gruczole sutkowym oraz raku sutka. Wyniki badań prof. dr hab. Tomasza Motyla znane są nie tylko w kraju lecz również na forum międzynarodowym. Był on reprezentantem Polski w europejskiej Akcji COST 825 „Biology of Mammary Gland" (1998-2000) oraz Akcji COST B20 „Mammary Gland Development, Function and Cancer (2001-2005). Prezentował on wyniki swoich badań na konferencjach organizowanych w ramach tych Akcji. W 2004r. był również głównym organizatorem konferencji COST B20 w Warszawie pt. „Physiology and pathology of mammary cell proliferation and death" z udziałem czołowych reprezentantów tej specjalności w Europie. Prof. dr hab. Tomasz Motyl był zapraszany do wygłaszania wykładów na temat programowanej śmierci komórki przez różne krajowe towarzystwa i gremia naukowe jak: Towarzystwo Naukowe Warszawskie, Polskie Towarzystwo Biochemiczne, Polskie Towarzystwo Fizjologiczne, Polskie Towarzystwo Nauk Weterynaryjnych, Instytut Genetyki i Hodowli Zwierząt PAN, Instytut Fizjologii i Żywienia Zwierząt PAN, Wydział Biologii Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego. W 2004 r. wygłosił on wykład inaugurujący XII Kongres PTNW w Warszawie pt. „Apoptoza - autofagia: sojusz w walce z rakiem", a także wykład plenarny na XXIII kongresie PTF „Physiology Without Limits" w 2006r. pt. „Apoptosis and autophagy in mammary gland remodelling and breast cancer chemotherapy". Głównym modelem badawczym w jego pracach były komórki nabłonka gruczołu sutkowego oraz raka sutka. Prowadził on badania zarówno ex vivo na skrawkach tkanki gruczołowej czy nowotworowej oraz in vitro na liniach komórkowych nabłonka gruczołu sutkowego i raka sutka. Stosował najnowsze techniki molekularne polegające na wywoływaniu nadekspresji genów, ich wyciszaniu i przyżyciowym badaniu kinetyki białek w komórce z zastosowaniem wektorów ekspresyjnych sprzężonych z GFP i RFP. W przypadku tej ostatniej metody zespół kierowany przez prof. dr hab. Tomasza Motyla należał do pionierskich w opracowaniu tzw. homeostatycznej mikroskopii konfokalnej, pozwalającej na ocenę redystrybucji białek regulujących apoptozę w żywych komórkach poddanych stymulacji apoptogennej. Do ilościowej i jakościowej oceny apoptozy i autofagii stosowane były uznane metody cytometryczne jak laserowa cytometria skaningowa, cytometria przepływowa, mikroskopia konfokalna i elektronowa. Prof. dr hab. Tomasz Motyl należy do odkrywców apoptozy i molekularnych podstaw tego procesu w gruczole sutkowym u różnych gatunków zwierząt gospodarskich. Spośród 24 wypromowanych przez prof. dr hab. T. Motyla doktorów, aż 11 wykonywało swe prace z zakresu apoptozy i molekularnych podstaw tego procesu.

Do najważniejszych osiągnięć prof. T. Motyla w zakresie badania apoptozy i autofagii należy:
• Wykazanie kluczowej roli apoptozy i autofagii w przebudowie gruczołu sutkowego u zwierząt oraz odkrycie regulacji molekularnych mechanizmów tych procesów.
• Przyżyciowe zobrazowanie minutowej kinetyki białek regulujących apoptozę z zastosowaniem homeostatycznej mikroskopii konfokalnej.
• Opisanie molekularnych współzależności pomiędzy apoptozą i autofagią w komórkach raka gruczołu sutkowego poddanych oddziaływaniu chemioterapeutyków.

Wykonanie powyższych badań nie byłoby możliwe bez doskonale wyposażonych laboratoriów zorganizowanych przez prof. T. Motyla, w tym unikatowego laboratorium cytometrii i mikroskopii konfokalnej, wyposażonego w laserowe cytometry skaningowe, cytometr przepływowy z sorterem, homeostatyczny mikroskop konfokalny oraz system MicroImage. Prof. T. Motyl był kierownikiem i wykonawcą wielu projektów badawczych finansowanych początkowo przez Komitet Badań Naukowych, a następnie przez Ministerstwo Edukacji Narodowej i Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Za osiągnięcia w badaniach apoptozy i autofagii prof. T. Motyl został uhonorowany najwyższymi odznaczeniami z zakresu fizjologii w Polsce: „Medalem Pionierów Fizjologii” oraz „Medalem Napoleona Cybulskiego” przyznanym mu przez Polskie Towarzystwo Fizjologiczne w 2008 r. W tym samym roku zespół kierowany przez prof. T. Motyla otrzymał również prestiżową nagrodę Wydziału Nauk Rolniczych Leśnych i Weterynaryjnych PAN za badania nad molekularnymi mechanizmami apoptozy i autofagii w komórkach nabłonka gruczołu sutkowego i raka sutka.

Prof. Tomasz Motyl jest również pionierem w zakresie transkryptomiki weterynaryjnej w Polsce. Zogranizował on w 2004r. pierwsze w Polsce w pełni wyposażone laboratorium transkryptomiki zwierzęcej oparte o analizę mikromacierzy DNA. Laboratorium to rozwija się i funkcjonuje bardzo intensywnie do dnia dzisiejszego, prowadząc współpracę naukową z instytucjami krajowymi m.in. z Instytutem Genetyki i Hodowli Zwierząt PAN w Jastrzębcu, Narodowym Instytutem Leków, Warszawskim Uniwersytetem Medycznym oraz zagranicznymi: Michigan State University, USA, Veterinary Faculty, Utrecht i Uppsala University. Do najważniejszych dotychczasowych dokonań zespołu kierowanego przez prof. Tomasza Motyla w zakresie transkryptomiki należy:
• Opracowanie wzorca transkryptomicznego mięśni szkieletowych charakterystycznego dla bydła ras mięsnych.
• Identyfikacja, izolacja i transkryptomiczna charakterystyka komórek macierzystych w gruczole sutkowym bydła.
• Identyfikacja genów odpowiedzialnych za wysoki potencjał proliferacyjny, antyapoptotyczny i metastatyczny komórek nowotworowych izolowanych z gruczołu sutkowego psa.

Należy podkreślić, iż prof. T. Motyl był organizatorem i przewodniczącym pierwszej w historii kongresów Polskiego Towarzystwa Fizjologicznego sesji naukowej poświęconej genomice pt.: „Genomic and proteomic approach in cell growth, differentiation and neoplasia” w czasie XXIV Kongresu PTF w Lublinie we wrzesniu 2008. Wybrane prace z tej sesji ukazały się w specjalnym wydaniu Journal of Physiology and Pharmacology, opracowanym przez profesora T. Motyla jako zaproszonego redaktora. Wygłosił on również wykład inaugurujący XIII Kongres Polskiego Towarzystwa Nauk Weterynaryjnych w Olsztynie (wrzesień 2008 r.) pt.: „Mikromacierze DNA w fizjologii i patologii”. Prof. Tomasz Motyl był również organizatorem i przewodniczącym sesji: „Advances of functional genomics in physiology and pathology” w czasie XXV Kongresu PTF w Olsztynie w 2011 r.

Prof. T. Motyl przywiązywał bardzo dużą wagę do kształcenia kadr naukowych zarówno jako kierownik Katedry, prodziekan d.s. nauki jak i wieloletni kierownik studiów doktoranckich. Prof. Tomasz Motyl od 2000 roku był kierownikiem 20 edycji stacjonarnego studium doktoranckiego pt.: „Biologiczne podstawy regulacji wzrostu zwierząt oraz utrzymania ich zdrowia”. Jako promotor prof. T. Motyl wykształcił 24 doktorów, spośród których kilkoro uzyskało habilitacje a nawet profesury. W ramach kształcenia kadr naukowych organizował on sympozja polsko-francuskie dla młodych pracowników nauki w 1998, 2001 i 2004 roku w Paryżu.

W zakresie organizacji nauki prof. T. Motyl był aktywnym członkiem Senatu SGGW, kierował Senacką Komisją ds. Rozwoju Kadry Naukowej i Dydaktycznej, uczestniczył w pracach Senackiej Komisji Nauki, Wdrożeń i Upowszechniania Wiedzy oraz Senackiej Komisji Dyscyplinarnej. Był członkiem Rad Naukowych: Wydziału Medycyny Weterynaryjnej, Instytutu Genetyki i Hodowli Zwierząt PAN w Jastrzębcu oraz Komitetu Nauk Weterynaryjnych PAN. W latach 2011 - 2014 jako jedyny reprezentant nauk weterynaryjnych pracował w Radzie Narodowego Centrum Nauki w Krakowie. Jest członkiem Polskiego Towarzystwa Fizjologicznego, Polskiego Towarzystwa Cytometrycznego oraz Polskiego Towarzystwa Nauk Weterynaryjnych. Prof. T. Motyl należy również do kolegiów redakcyjnych Polish Journal of Veterinary Sciences, Animal Science Papers and Reports oraz Journal of Pre-clinical and Clinical Research.

W zakresie organizacji dydaktyki prof. T. Motyl był członkiem Rady Programowej Międzywydziałowego Studium Biotechnologii SGGW, uczestnicząc od początku powstania tego studium w opracowaniu programu dydaktycznego oraz pełniąc przez kilka lat koordynatora specjalności „Biotechnologia w produkcji i ochronie zdrowia zwierząt”. Był także wieloletnim członkiem Komisji Rekrutacyjnej na Wydział Medycyny Weterynaryjnej. Pełnił funkcję krajowego koordynatora podczas opracowywania nowych programów dydaktycznych dla przedmiotu fizjologia zwierząt na Wydziałach Medycyny Weterynaryjnej, opartych na wykładach w systemie multimedialnym i ćwiczeniach z wykorzystaniem rejestracji i symulacji komputerowej. Prowadził wykłady z fizjologii zwierząt dla studentów polskich i anglojęzycznych Wydziału Medycyny Weterynaryjnej SGGW oraz seminaria doktoranckie.

Za swą dotychczasową wieloletnią działalność prof. T. Motyl został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (2014), Złotym Krzyżem Zasługi (1993), Medalem Komisji Edukacji Narodowej (2002), Odznaką Honorową Za Zasługi dla SGGW (2005) oraz wieloma nagrodami: MNiSzW, MNSzWiT, MEN , J.M. Rektora SGGW, PTNW, Czechosłowackiej Akademii Nauki i US Department of Agriculture.

Poza pracą zawodową prof. T. Motyl wykorzystywał swą wiedzę na rzecz restytucji zwierzyny drobnej w Polsce działając jako przewodniczący Komisji Biologii i Hodowli Zwierząt Łownych Warszawskiej Okręgowej Rady Łowieckiej. Był on autorem programu reintrodukcji bażanta i kuropatwy na terenie Warszawskiego Okręgu Łowieckiego. W ramach tego programu (lata 2007-2011) wsiedlonych zostało na Mazowszu 50 000 tych ptaków. W ramach powyższego programu prof. T. Motyl organizował szkolenia i konferencje z cyklu „Nauka Łowiectwu” przeznaczone dla myśliwych, biologów, leśników, hodowców zwierzyny i lekarzy weterynarii. Materiały z powyższych konferencji wydawane były w postaci cyklu książek, które redagował. Dotychczas ukazały się następujące wydania : „Kryzys zwierzyny drobnej i sposoby przeciwdziałania” (2007), „Zającowi na ratunek” (2007), „Drapieżnictwo na zwierzynie drobnej” (2008), „Środowiskowe uwarunkowania kryzysu zwierzyny drobnej” (2009), „Hodowla i wsiedlanie zwierząt łownych” (2011), „Choroby zakaźne dzikich zwierząt zagrożeniem nie tylko dla myśliwych” (2012), oraz „Program odbudowy populacji zwierzyny drobnej w województwie mazowieckim” (2012). Za swą działalność na rzecz hodowli zwierzyny oraz kultury łowieckiej prof. T. Motyl został odznaczony Złomem (2017), Złotym (2007) i Srebrnym (1998) Medalem Zasługi Łowieckiej, Medalem Świętego Huberta (2008), Odznaką Zasłużony dla Łowiectwa Warszawskiego (2008) oraz Odznaką Zasłużony dla Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (2017).

Pasją profesora Tomasza Motyla jest malarstwo. W wolnych chwilach maluje pastelami, których tematyka związana jest nierozerwalnie ze światem przyrody makroświata (pejzaże, zwierzęta, kwiaty, grzyby) oraz mikroświata komórek i tkanek. Prace swoje prezentował na kilku wystawach m. in. w Muzeum Rolnictwa w Ciechanowcu, Muzeum Podlaskim w Tykocinie, Muzeum Leśnictwa w Gołuchowie, Muzeum SGGW, Galerii Elite Expeditions , Galerii „U Panien” w Piotrkowie Trybunalskim, Muzeum SGGW, Muzeum Przyrodniczo – Łowieckim w Uzarzewie, Natolińskim Ośrodku Kultury oraz w Dworku Wapionka w Górznie.

Prof. T. Motyl jest też autorem 2 książek popularno-naukowych: „Ciekawostki z fizjologii zwierząt” oraz „Mysterious Animal Physiology”, 5 książek beletrystycznych: „Szept ciągnącej słonki”, „Ze strzelbą i kredką”, „Wspomnienia myśliwskie”, „Polowanie w roku apokalipsy” oraz „Wspomnienia nie tylko myśliwskie” a także 8 albumów-pamiętników: „Pastelowe barwy przyrody”, „Pastelowe wspomnienia : mój makro- i mikroświat”, „Pastelowy pamiętnik: z lasu i z pola”, „Szkice przyrody. Cztery pory roku”, „W królestwie przyrody”, „Pastelowe impresje”, „Barwy Mazowsza” oraz „Zwierzęta z pamiętnika”. Interesuje się historią dawnego malarstwa polskiego. W zakresie tej tematyki wydał 3 opracowania albumowe: „Łowy oczyma dawnych mistrzów”, „Malarstwo myśliwskie Juliana Fałata na kartach pocztowych” oraz „Julian Fałat. Łowy w obrazach zaklęte”.